7.9.12

Freaks czyli parada potworów


Amerykański reżyser filmowy Tod Browning (1880-1962) był zafascynowany wszystkim co dziwne i nienaturalne. W 1932 roku zrealizował Freaks, film zainspirowany nowelą Spurs Clarence'a Aarona « Toda » Robbinsa. Historia dzieje się w cyrku, a głównymi bohaterami są niepełnosprawni aktorzy. Nie będę opisywać fabuły, ponieważ można ją znaleźć w internecie. Ważne są losy filmu. Po pierwszych jego projekcjach wybucha skandal. Publiczność i władze są w szoku, a produkcja zostaje natychmiast ocenzurowana. Krytycy piszą o tym filmie jako o najbardziej chorym i zwyrodniałym w historii kina. Oczywiście niekiedy pocięte i skrócone wersje filmu zostają wyświetlane, ale w wielu krajach Freaks zostaje całkowicie zakazany. Dopiero w latach 60., po pokazaniu filmu na festiwalu w Cannes i Wenecji, zostaje on okrzyknięty arcydziełem i staje sie punktem odniesienia dla takich artystów jak Diane Arbus czy David Lynch.


Freaks od lat fascynował kolekcjonera z Zurychu Enrico Pralorana. Zgromadził on ponad 50 oryginalnych fotografii z planu oraz tych, które reklamowały film. Dzięki nim możemy dokładnie przyjrzeć się "dziwolągom" z filmu, którzy na codzień występowali w cyrku Barnum: siostrom syjamskim Daisy i Violet, Marcie Morris czyli "Piękności bez ramion" czy kobiecie z brodą i jej mężowi nazwanemu "Człowiek szkielet". I choć na fotografiach anomalie mogą szokować, to film nie epatuje fizycznymi deformacjami. Oglądając Freaks nabieramy sympatii do "dziwolągów" i przestajemy lubić "zwykłych" okrutnych ludzi. Dostrzegamy zwyczajność bohaterów: "Piękność bez ramion" stopą unosi do ust kieliszek wina, "Człowiek Tors" kilkoma wprawnymi ruchami warg i języka zapala sobie papierosa manipulując pudełkiem zapałek, kobieta z brodą rodzi dziecko, a cała grupa niepełnosprawnych bawi się w ogrodzie poruszając się i pełzając w dziwnym szalonym tańcu radości i wolności.



Za dwa tygodnie, od 21 września, zbiór Enrico Pralorana zaprezentuje szwajcarskie Musée de l'Elysée. Będzie on pokazany jako jedna z trzech wystaw opowiadających o różnych koncepcjach kolekcjonowania fotografii.
Na zdjęciach: Fotografie z planu filmu Freaks, 1932. Dzięki uprzejmości kolekcji Praloran, Zurych.

No comments:

Post a Comment