Stacje benzynowe w fotografii i nie tylko

Komunikat prasowy o projekcie fotograficznym Michała Grochowiaka Water&Gas i jedna z jego prac zainspirowały mnie do przedstawienia kilku artystów, dla których stacje benzynowe stanowiły punkt wyjścia do poszukiwać artystycznych.

 

Zacznę od serii fotografii młodego, szwedzkiego artysty Davida Molandera. Dissected Street to panoramiczne obrazy, na których ulice, budynki czy stacje benzynowe wyjęte są z otaczającej rzeczywistości i ukazane z nienaturalnej perspektywy. Molander wycina obiekty z wykonanych przez siebie fotografii, a następnie dokonuje komputerowego kolażu tworząc tym samym nowe urbanistyczne typologie. Na jednym ze swoich kolaży Molander oddaje hołd Edwardowi Ruscha, amerykańskiemu artyście, który w latach 60tych malował i fotografował stacje benzynowe. Jedna z najsłynniejszych jego prac Standard Station Amarillo, Texas, wielokrotnie powielana na różnokolorowych serigrafiach, została umieszczona w centrum kolażowej kompozycji. Dwie stacje benzynowe Molandera z serii Dissected Street były pokazywane w 2010/2011 roku na wystawie młodego pokolenia fotografów reGeneration2.

Obraz Standard Station Amarillo, Texas został namalowany przez Ruscha w 1963. W tym samym roku artysta wydał Twenty-six Gasoline Stations, czarno-biały album z fotografiami stacji benzynowych. Jak samy tytuł wskazuje, publikacja zawiera dwadzieścia sześć czarnobiałych fotografii obiektów znajdujących się wzdłuż słynnej Route 66 łączącej Los Angeles z Chicago. Wydany w małym nakładzie 400 sztuk przez samego artystę album był pierwszą z licznych jego autorskich publikacji. Według wikipedii, sygnowany egzemplarz z pierwszego nakładu jest dzisiaj wart około 35 tys dolarów.

Rok 1975 był przełomowym dla historii amerykańskiej fotografii pejzażu. Wystawa New Topographics: Photographs of a Man-altered Landscape zorganizowana przez George Eastman House w Rochester pokazywała prace Roberta Adamsa, Lewisa Baltz'a, Bernd i Hilla Becherów, Joe Deal'a, Franka Gohlke, Nicholasa Nixona, Johna Schotta, Stephena Shore i Henry Wessel'a Juniora.

Amerykański krajobraz, zmiany jakich w nim dokonał człowiek i wpisana w naturę architektura były tematem przewodnim. Ponieważ New Topographics była jedną z najważniejszych wystaw w historii fotografii pejzażu (a nie mam niestety jej katalogu) sprawdziłam, którzy artyści z tej długiej listy fotografowali nieodłączny element amerykańskiej rzeczywistości czyli stacje benzynowe. Byli to Stephen Shore i Robert Adams. Shore, pionier kolorowej fotografii (obok innego amerykanskiego kolorysty Saula Leiter'a) wykonał w 1975 roku dość banalne, dokumentalne ujęcie stacji benzynowej w Los Angeles. Fotografia ta w maju zeszłego roku została sprzedana na aukcji u Phillips de Pury za ponad 20 tysięcy euro. Stacja benzynowa sfotografowana przez Adamsa w 1968 jest jedynym nokturnem jaki znalazłam w tym temacie. 

Kolejnym amerykańskim artystą, który fotografował stacje benzynowe jest nowojorczyk Mitch Epstein. Jedna z nich jest cześcią projektu American Power, realizowanego od 2003 roku. Właśnie wtedy Epstein otrzymał zlecenie na reportaż dla New York Times Sunday Magazine. Tematem miało być zniknięcie z powierzchni ziemi małego miasteczka Cheshire, w Ohio. Wyludnienie Cheshire powodowały zanieczyszczenia z pobliskiej elektrociepłowni. Koncern Electric Power Company, do którego elekrocieplownia należała płacił mieszkańcom za opuszczenie swoich domów chcąc uniknąć skandalu. Po pierwszym doświadczeniu Epstein postanawia pogłębić swoją wiedzę na temat produkcji energii. Przemierza Stany Zjednoczone wzdłuż i wszerz i fotografuje wszystkie możliwe obiekty produkujące energie: elektrownie jądrowe, zapory, hydroelektrownie, gazownie i rafinerie. Pokazuje w jaki sposób zmieniają one społeczeństwo i amerykański pejzaż. Wśród 63 fotografii American Power jest i stacja benzynowa. Na dystrybutorze widnieje napis Terror-free oil!

 

Na zdjęciach: Michał Grochowiak, Station No. 1, State Route 82, Gulf Beach Hwy, Lousiana; David Molander, Station-service, z serii Dissected Street, 2008; Ed Ruscha, Standard Station, 1963; Stephen Shore, Beverly Boulevard and La Brea Avenue, Los Angeles, California, June 21, 1975. Courtesy Phillips de Pury; Robert Adams, Eden, Colorado, 1968; Mitch Epstein, Omaha, Nebraska, 2008 © Black River  Productions, Ltd./Mitch Epstein. Courtesy Thomas Zander, Cologne.

Wystawa projektu Michała Grochowiaka Water&Gas, w galerii Starter (Gen. Andersa 13, Warszawa) od 7 lutego do 2 marca 2012.